Επιστημονικό συμπέρασμα ή ενδείξεις, ο χρόνος και οι
επιστήμες θα .. δείξουν, σύμφωνα πάντως με δημοσιεύματα των τελευταίων ημερών
στον Τύπο,
Μια λίθινη επιγραφή ηλικίας 3.500 ετών που ανακαλύφθηκε στην
Αίγυπτο αποτελεί ένα από τα παλαιότερα δελτία καιρού στον κόσμο και θα μπορούσε
να προσφέρει νέα στοιχεία σχετικά με τη χρονολογική σειρά των γεγονότων στην
αρχαία Μέση Ανατολή.
Πρόκειται για ένα κείμενο 40 γραμμών χαραγμένο σε ένα
κομμάτι ασβεστίτη ύψους σχεδόν 2 μέτρων που ονομάζεται «Τρικυμία Στέλα» και
περιγράφει τη βροχή, το σκοτάδι και τον «ουρανό σε θύελλα, χωρίς διακοπή».
Ερευνητές από το Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Οριεντάλ του
Σικάγο που μετέφρασαν πρόσφατα το κείμενο, πιστεύουν ότι οι ασυνήθιστες
καιρικές συνθήκες που περιγράφονται στην πλάκα ήταν το αποτέλεσμα της τεράστιας
έκρηξη ηφαιστείου της Σαντορίνης στη Μεσόγειο Θάλασσα.
Επειδή οι εκρήξεις του ηφαιστείου μπορεί να είχαν ευρύτερες
επιπτώσεις στον καιρό, η έκρηξη της Θήρας πιθανότατα θα προκάλεσε σημαντικές
αναταραχές στην Αίγυπτο.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το γεγονός συμπίπτει με τη
βασιλεία του Αιγύπτιου Φαραώ Αχμοσε, του πρώτου Φαραώ της 18ης δυναστείας, η
εποχή του οποίου φαίνεται να βρίσκεται πιο κοντά στην έκρηξη της Θήρας από όσο
προηγουμένως νομίζαν, ένα εύρημα που θα μπορούσε να αλλάξει την κατανόηση των
ακαδημαϊκών για μια κρίσιμη καμπή στην ανθρώπινη ιστορία όπως η Εποχή του
Χαλκού, επαναπροσδιορίζοντας τις χρονολογίες των αυτοκρατοριών.
Το εύρημα εντοπίστηκε στο Λούξορ, όπου βρίσκεται και ο τάφος
του Αχομσέ και παρόλο που η επιτύμβια στήλη δεν περιγράφει τις συνέπειες της
καταστροφής της Θήρας, η επαναχρονολόγηση της θα μπορούσε να ανατρέψει τα
δεδομένα για τη βασιλεία του Αχμοσε, που μέχρι σήμερα πίστευαν ότι
χρονολογείται το 1550 π.Χ., όμως θα μπορούσε πραγματικά να είναι 30 έως 50
χρόνια νωρίτερα .
«Αυτό είναι σημαντικό για τους μελετητές της αρχαίας Εγγύς
Ανατολής και της Ανατολικής Μεσογείου , σε γενικές γραμμές , καθώς η χρονολόγηση
που χρησιμοποιούν οι αρχαιολόγοι βασίζεται στα ευρήματα στο Λούξορ, και τα νέα
αυτά στοιχεία θα μπορούσαν να προσαρμόσουν τις ημερομηνίες αυτές», δήλωσε ο
Μόελερ, επίκουρος καθηγητής της αιγυπτιακής αρχαιολογίας στο Πανεπιστημιακό
Ινστιτούτο Οριεντάλ.
Το αρχαιότερο ρεπορτάζ για τη Θήρα! Οι επιπτώσεις από την έκρηξη του
ηφαιστείου σε αιγυπτιακή στήλη 3.500 ετών
Το αρχαιότερο ρεπορτάζ για τη Θήρα! Τις συνθήκες που
επικράτησαν μετά την έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας φέρεται να περιγράφει ένα
από τα αρχαιότερα δελτία καιρού που βρίσκεται χαραγμένο σε αιγυπτιακή στήλη από
ασβεστόλιθο ηλικίας 3.500 ετών.
Αυτό υποστηρίζουν επιστήμονες από το Ινστιτούτο Ανατολικών
Σπουδών του Σικάγου που μελέτησαν τη «Στήλη της καταιγίδας», ύψους 1,8 μ., και
ερμήνευσαν εκ νέου τη 40 στίχων επιγραφή της, όπου διαπίστωσαν ότι γίνεται
λόγος για βροχή, σκοτάδι και θύελλα χωρίς διακοπή. Η νέα αυτή μελέτη, όμως,
έχει και ιστορικές προεκτάσεις και αν ισχύουν όσα υποστηρίζει, εξηγούνται πολλά
κεφάλαια της Ιστορίας, καθώς χρονολογείται στα χρόνια της βασιλείας του φαραώ
Αμωση Α', του πρώτου φαραώ, της 18ης Δυναστείας. Η βασιλεία του σηματοδότησε
την αρχή του Νέου Βασιλείου, την εποχή που η Αίγυπτος έφτασε στη μεγαλύτερη
ακμή της. Αν η στήλη - η οποία ανακαλύφθηκε στον ναό του Καρνάκ στις Θήβες
μεταξύ των ετών 1947 και 1951 από γάλλους αρχαιολόγους - όντως περιγράφει τις
καιρικές συνθήκες που επικράτησαν μετά την έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας,
τότε και η σωστή χρονολόγηση της στήλης και της βασιλείας του Αμωση, που μέχρι
τώρα χρονολογούνταν στο 1.550 π.Χ., θα πρέπει να μετακινηθεί κατά 30 με 50
χρόνια νωρίτερα. «Είναι πολύ σημαντικό για όσους ασχολούνται με τους πολιτισμούς
της Ανατολικής Μεσογείου και για όσους βασίζουν τις χρονολογήσεις τους στη
διαδοχή των φαραώ. Η νέα αυτή πληροφορία θα φέρει αλλαγές», λένε οι ερευνητές
Ναντίν Μόλερ και Ρόμπερτ Ράιτνερ που παρουσιάζουν τα αποτελέσματα της μελέτης
τους στην εαρινή έκδοση της Επιθεώρησης Σπουδών Εγγύς Ανατολής. Μέχρι σήμερα
πολλοί θεωρούσαν ότι το κείμενο της επιγραφής είχε μεταφορικό χαρακτήρα και
περιέγραφε τις συνέπειες από την εισβολή των Υκσώς. Ωστόσο η νέα ερμηνεία
δείχνει ότι το κείμενο είναι πιθανότερο να αναφέρεται στα καιρικά φαινόμενα που
προκάλεσε η έκρηξη του ηφαιστείου στο Αιγαίο, δεδομένου ότι υπάρχει σε αυτό
αναφορά για «θυελλώδη ουρανό» και «καταιγίδα» για αρκετές ημέρες. Στο κείμενο
γίνεται λόγος επίσης για κορμιά που επέπλεαν στον Νείλο σαν σκάφη από πάπυρο.
«Είναι ξεκάθαρο ότι αναφέρεται σε μια μεγάλη καταιγίδα διαφορετική από τις
διαφορετικού είδους έντονες βροχοπτώσεις που κατά περιόδους έπλητταν την
Αίγυπτο», περιγράφουν οι ειδικοί.
Η ραδιοχρονολόγηση ενός κλαδιού ελιάς που καλύφθηκε από την
ηφαιστειακή στάχτη της Θήρας έδειξε ότι η έκρηξη έγινε μεταξύ των ετών
1621-1605 π.Χ. Αν, λοιπόν, μετακινηθεί προς αυτές τις χρονολογίες και η
βασιλεία του Αμωση Α', εξηγούνται λογικά και πολλά άλλα γεγονότα στην Εγγύς
Ανατολή, λένε οι ερευνητές. Για παράδειγμα, η νέα χρονολόγηση εξηγεί πως ο
Αμωσις ανέβηκε στην εξουσία και παραγκώνισε τους Υκσώς. Η έκρηξη του ηφαιστείου
προκάλεσε τσουνάμι που έπληξε τα λιμάνια των Υκσώς και μείωσε τη δύναμή τους
στη θάλασσα. Παράλληλα, η αποδιοργάνωση που προκάλεσε η έκρηξη στο εμπόριο και
στη γεωργία υποβάθμισε τη δύναμη των Βαβυλωνίων, γεγονός που εξηγεί για ποιον
λόγο εκείνοι δεν μπόρεσαν να αποκρούσουν την εισβολή των Χετταίων.
