Σάββατο, Ιανουαρίου 01, 2011

άρθρο Γ. Παπακωνσταντίνου στο περιοδικό «MOMENTO»

'Οπως το είχαμε υποσχεθεί, παρουσιάζουμε σήμερα το άρθρο του κ. Γιάννη Παπακωνσταντίνου που γράφτηκε και δημοσιεύεται στο τρέχον τευχος του 3μηνιαίου περιοδικού για τον πολιτισμό «MOMENTO» (τεύχος Δεκεμβρίου 2010)


Υπο τον τίτλο "Ο Συλλέκτης Έργων Τέχνης" το κείμενο αναφέρει,


Η ανάγκη του “συλλέγειν” σίγουρα έχει σχέση με την αναμόχλευση άλλων ενστίκτων και κινήτρων. Πίσω από έναν πιστό και οργανωμένο συλλέκτη διακρίνεται καθαρά η βαθιά γνώση και η συναισθηματική σχέση με το έργο τέχνης, αλλά και μια ερωτική διάσταση (η ανάγκη να γίνει δικό του το έργο τέχνης). Σήμερα, πολλοί συλλέκτες έχουν σπουδαίο ρόλο: μέσα στη σύγχρονη σχετικότητα και πλουραλισμό των αξιών, συχνά ορίζουν το μέτρο των καλλιτεχνικών πραγμάτων προβάλλοντας το όραμά τους μέσω των συλλογών τους. Τα έργα τέχνης δεν ανταποκρίνονται σε καμία βιοτική ανάγκη, αλλά αντανακλούν την επιθυμία των ανθρώπων που τα αγοράζουν. Γίνονται καθρέφτες του πάθους και των σκέψεών τους, κοινωνοί της καθημερινότητάς τους και συχνά σιωπηλοί συνεργοί μιας ολόκληρης ζωής. Είναι επόμενο λοιπόν στα έργα τέχνης που καθένας επιλέγει, να αναγνωρίζει κάτι από αυτό που είναι και ίσως κάτι από αυτό το οποίο θα ήθελε να είναι. Τα προσωπικά πάθη εδώ και πολλούς αιώνες είναι οι κινητήριες δυνάμεις της τέχνης. Το γούστο του συλλέκτη, η δυνατότητά του να ξεχωρίζει τα αξιόλογα έργα τέχνης, φανερώνει και προϋποθέτει μια στάση απέναντι στην καλλιτεχνική παράδοση, αντίστοιχη με αυτή του δημιουργού.

Ό,τι συλλέγουμε αποτελεί στην πραγματικότητα προέκταση του εαυτού μας. Μία συλλογή είναι το σημείο στο οποίο μπορούν να συναντιούνται η ψυχή, το πνεύμα και η υλιστική υπόστασή μας. Απώτερος σκοπός είναι η επικοινωνία με τον κόσμο, ένας “συλλογισμός” πάνω στα αντικείμενα και τη σημειολογία τους. Άλλωστε η σκέψη, ο χαρακτήρας ή το γούστο μας, εκ των πραγμάτων, ταυτίζονται με όσα επιλέγουμε να βρίσκονται γύρω μας. Και άρα, εάν τα αντικείμενα αποτελούν έναν ακόμη κώδικα επικοινωνίας, όπως είναι και η γλώσσα, αντιλαμβανόμαστε ότι ένας συλλέκτης δημιουργεί λόγο μέσα από τα έργα τέχνης που συγκεντρώνει, έναν λόγο σύνθετο και μεστό νοημάτων.

Tι είναι τελικά ο συλλέκτης έργων τέχνης; Ένας παθιασμένος ατομικιστής; Kάποιος που προπορεύεται του καιρού του και αγοράζει έργα των οποίων η αξία στην πραγματικότητα εκτιμάται αργότερα; Kαι ποιοί άραγε είναι οι βασικοί άξονες αυτού του πάθους που οδηγεί στο συλλέγειν; Aδύνατον, κατά μια βάσιμη άποψη, να ανιχνευθούν, δεδομένου ότι πρόκειται για πάθος που μοιράζονται προσωπικότητες πολύ διαφορετικές μεταξύ τους και άρα δεν είναι δυνατόν να προσδιορισθεί ένας συγκεκριμένος κοινωνιολογικο-πολιτιστικός τύπος συλλέκτη. Kαι είναι ακριβώς η προσωπικότητα του κάθε συλλέκτη που καθορίζει και την “αξία” της συλλογής. Kοινά στοιχεία μπορούν να εντοπισθούν ίσως μόνο στο πάθος αυτό για τη συσσώρευση έργων τέχνης και το οποίο είναι η ειδοποιός διαφορά μεταξύ του συλλέκτη-εραστή της τέχνης και του κατ’ όνομα συλλέκτη, αλλά στην πραγματικότητα επενδυτή-κερδοσκόπου. Ο πραγματικός συλλέκτης αποποιείται οποιαδήποτε λειτουργία του έργου τέχνης ως συμβόλου κοινωνικής θέσης.

Ο συλλέκτης έργων τέχνης ακολουθεί μια πορεία που τον οδηγεί σε βαθύτερες αναζητήσεις, σε πάθη και περιπέτειες, σε ταξίδια αισθητικά και υπαρξιακά. Λειτουργεί ένα αίσθημα εκπλήρωσης του εαυτού του μέσα από τη συλλογή. Όλες οι αισθήσεις του συλλέκτη είναι σε επιφυλακή και η εγρήγορση είναι κάθε στιγμή στο έπακρο. Ο συλλέκτης πρέπει να είναι πιο οξυδερκής, πιο ικανός, πιο γρήγορος και αποφασιστικός, πρέπει να είναι περισσότερο γνώστης του αντικειμένου του ή έστω πιο επίμονος και καρτερικός, από τους άλλους κυνηγούς-συλλέκτες, αν είναι να επιτύχει τον σκοπό του. Να έχει μια αυξημένη αίσθηση ζωντάνιας και δημιουργικότητας και μια πορεία που οδηγεί σε αισθήματα ικανοποίησης και επάρκειας, σε επιτυχίες που επιβεβαιώνουν την ικανότητα του κυνηγού και την αυθεντία του ειδήμονα.

Τα έργα της συλλογής είναι κατά κάποιο τρόπο προέκταση του ίδιου του εαυτού του συλλέκτη. Δεν είναι απλά αντικείμενα, είναι σύμβολα αυθεντίας και καταξίωσης του συλλέκτη, είναι παιδιά, ερωμένες, είναι πολύτιμοι φορείς αναμνήσεων και σύνδεσμοι με άλλους τόπους και χρόνους. Ο συλλέκτης θυμάται πάντα την ιστορία πίσω από κάθε έργο τέχνης της συλλογής του. Το κάθε έργο κρύβει για αυτόν ένα χτυποκάρδι, που είναι έτοιμο να αναβιώσει με την κάθε ματιά του. Το πιο σημαντικό στοιχείο είναι ένα αίσθημα ψυχικής ασφάλειας και αγαλλίασης, η χαρά και η βαθύτερη δικαίωση που νιώθει κανείς όταν κοιτάζει τα αποκτήματά του και ξέρει ότι τα απέκτησε με το μόχθο του, ότι τα έσωσε ίσως από την αφάνεια ή την καταστροφή, για να τα παραδώσει στις επόμενες γενιές. Η διάσωση λοιπόν, η διαφύλαξη, η δημοσιοποίηση, η κοινωνική προσφορά είναι επίσης κυρίαρχο συναίσθημα και πρωταρχικό κίνητρο για τη συλλεκτική δραστηριότητα.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ, Συλλέκτης Χαρακτικής.

Ο Γιάννης Παπακωνσταντίνου είναι από τους μεγαλύτερους συλλέκτες χαρακτικών έργων τέχνης στην Ελλάδα. Η Συλλογή Χαρακτικής του εμπλουτίζεται εδώ και 17 χρόνια με βασικό στόχο να καλύψει χρονολογικά και ιστορικά τη διαδρομή των τελευταίων δύο αιώνων της νεοελληνικής χαρακτικής. Σήμερα αριθμεί περί τα 900 έργα νεοελληνικής χαρακτικής από 230 Έλληνες καλλιτέχνες και είναι μία από τις σημαντικότερες ιδιωτικές συλλογές στην χώρα μας. Από το 2006 είναι καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Μεγάρου Γκύζη στη Σαντορίνη, προσφέροντας αφιλοκερδώς στην παραγωγή πολιτισμού στο νησί που αγαπά.