συντονιστική Επιτροπή Θηραίων Πολιτών για την Ανέλκυση του Sea Diamond – ενημέρωση για το θέμα

«Σιωπηλή Βόμβα Βυθού στη Σαντορίνη συνεχίζει να αποτελεί το ναυάγιο του Sea Diamond μέσα στην Καλντέρα της» αναφέρει σε ανακοίνωσή της (2.2.2012) η συντονιστική Επιτροπή Θηραίων Πολιτών για την Ανέλκυση του Sea Diamond, ενημερώνοντάς μας παράλληλα για δημοσίευμα της εφημερίδας «Ελευθεροτυπία» (2.2.2012) που αναφέρεται σε «διάβρωση του κουφαριού συνεχίζεται και όταν τα χημικά και τοξικά υλικά που περιέχονται μέσα του διασκορπιστούν στη θάλασσά μας, τότε μόνο θα θυμηθούμε ότι για άλλη μία φορά δείξαμε εγκληματική αμέλεια απέναντι στο μοναδικό φυσικό περιβάλλον που μας φιλοξενεί....»

Σύμφωνα με το δημοσίευμα,

Μπορεί να ανελκυστεί το κουφάρι του «Sea Diamond»; 

Αν πραγματοποιούνταν οι υποσχέσεις που έχουν δοθεί μέχρι σήμερα από όλες τις κυβερνήσεις, η απάντηση θα ήταν καταφατική.

Κάποιοι, όμως, δεν έμειναν ανενεργοί. Καταγγελία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλαν από κοινού η Αμερικανική Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου του Γέιλ και η περιβαλλοντική οργάνωση «Αρχιπέλαγος». Σε αυτήν αναφέρονται λεπτομερώς συγκεκριμένες προτάσεις οι οποίες κατοχυρώνουν πλήρως την αναγκαιότητα ανέλκυσης του βυθισμένου πλοίου, βάσει του ελληνικού, ευρωπαϊκού και διεθνούς δικαίου. Στόχος, η πίεση προς τις ελληνικές αρχές να λάβουν μέτρα για την άμεση ανέλκυση του ναυαγίου, το οποίο σύμφωνα με το ευρωπαϊκό δίκαιο θεωρείται εγκαταλειμμένο απόβλητο.

«Μπορεί να κοπεί στη μέση»

Παράλληλα, το Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πολυτεχνείου Κρήτης συνεχίζει τη μελέτη σε εργαστηριακό επίπεδο, η οποία μεταξύ άλλων εστιάζει στους κινδύνους που απορρέουν από τη διάβρωση του κουφαριού. Μάλιστα, ο επιστημονικός υπεύθυνος της μελέτης, καθηγητής Ευγ. Γιδαράκος, επισημαίνει ότι «η ανέλκυση του βυθισμένου πλοίου κρίνεται απόλυτα αναγκαία για την αποφυγή μιας μη αναστρέψιμης οικολογικής καταστροφής». Και προσθέτει:

«Σε περίπτωση ολίσθησης του ναυαγίου σε μεγαλύτερα βάθη, εξαιτίας ενός σεισμού για παράδειγμα, θα καταστεί η αναγκαία ανέλκυση ακόμη δυσκολότερη, ίσως και ανέφικτη. Πέραν τούτου, θα δημιουργηθούν στο κέλυφος του πλοίου ακόμη μεγαλύτερες ρηγματώσεις από τις ήδη υπάρχουσες. Αυτό σημαίνει ακόμη πιο έντονη διαρροή πετρελαιοειδών από την ήδη υπάρχουσα, ενώ, στη χειρότερη περίπτωση, αποκοπή του σκάφους στα δύο. Θα επέλθει σοβαρός οικολογικός αντίκτυπος, με εντονότατες διαρροές και μεγάλη ζημιά στην αλιεία και στον τουρισμό του νησιού».

Ο καθηγητής τονίζει επίσης τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του ναυαγίου στα ιζήματα και στους θαλάσσιους οργανισμούς:

«Τα ιζήματα σε δειγματοληπτικά σημεία πλησίον του ναυαγίου, καθώς και κατά τι μακρύτερα αυτού, παρουσιάζουν υψηλή επιβάρυνση σε τοξικούς ρύπους, όπως ο μόλυβδος και το κάδμιο. Οι θέσεις αυτές στον κόλπο της Καλντέρας κατατάσσονται αυτή τη στιγμή ως "μέτρια ρυπασμένες". Και η αθροιστική πιθανότητα τοξικών επιδράσεων των ιζημάτων ανέρχεται σε 25%».

«Δυστυχώς η Πολιτεία έχει ξεχάσει τις υποσχέσεις που έχει δώσει. Η περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, συνοδευόμενη από την Τοπική Αυτοδιοίκηση, καθησυχάζει τους πάντες, με γνώμοντα πάντα την απραξία», τονίζει ο καθηγητής. Και προσθέτει: 

«Το πλέον πολύτιμο αγαθό μας, στο οποίο βασίζεται σημαντικότατο μέρος της οικονομικής δραστηριότητας της χώρας μας, είναι το περιβάλλον, και ιδιαίτερα το θαλάσσιο. Για την προστασία του απαιτείται πρόληψη και καταστολή και όχι εκούσια αδιαφορία. Χρειάζεται άραγε ο περιβαλλοντικός κίνδυνος να μεταφραστεί σε οικονομικό και αναπτυξιακό κίνδυνο, για να μπορέσουν να βγουν από την αδράνεια οι εκάστοτε αρμόδιοι; Η φύση πάντως συνεχίζει ακάθεκτη το έργο της, μέσω των διαφόρων διεργασιών της, είτε προς όφελός της είτε αυτοκαταστροφικά».

Προς το παρόν, εκτός από τους προαναφερθέντες, εκείνοι που υψώνουν τη φωνή τους για την ανέλκυση του κρουαζιερόπλοιου είναι η Συντονιστική Επιτροπή Θηραίων Πολιτών: «Από την ημέρα του ναυαγίου μέχρι σήμερα πέρασαν από τη Σαντορίνη πολλοί υπουργοί, και Ναυτιλίας και Περιβάλλοντος, μαζί με υψηλόβαθμους αξιωματούχους του Λιμενικού Σώματος και τον τέως επίτροπο Περιβάλλοντος της Ε.Ε., Στ. Δήμα. Απ' όλους πήραμε την υπόσχεση ότι η Πολιτεία θα κάνει την απάντληση των καυσίμων και στη συνέχεια θα προχωρήσει στην ανέλκυσή του».
Μάταια όμως. Η απάντληση των καυσίμων, το Μάιο του 2009, αποδείχθηκε ένα προεκλογικό φιάσκο, ενώ κάθε διαδικασία για την ανέλκυση έχει παγώσει από τους πρώτους κιόλας μήνες μετά το ναυάγιο», λένε τα μέλη της επιτροπής πολιτών.

Οι κίνδυνοι από πετρελαιοειδή, χημικά και βαρέα μέταλλα

Δυστυχώς οι τελευταίες διαπιστώσεις της ερευνητικής δραστηριότητας καταλήγουν, λίγο έως πολύ, στα ίδια δυσάρεστα αποτελέσματα με αυτά που παρουσιάστηκαν πρώτη φορά πριν από ένα χρόνο περίπου:

Η διάβρωση συνεχίζεται με σταθερό ρυθμό και είναι πολύ πιθανό το ενδεχόμενο να λάβουν χώρα έντονες και ανεξέλεγκτες διαρροές πετρελαιοειδών, βαρέων ελαίων, χημικών, βαρέων μετάλλων και άλλων επικίνδυνων ουσιών στο θαλάσσιο περιβάλλον της Καλντέρας.

Θεωρείται πολύ πιθανή η ολίσθηση του ναυαγίου σε μεγαλύτερα βάθη, με άμεση συνέπεια κάθε εγχείρημα ανέλκυσης ή απάντλησης καυσίμων να καταστεί δυσκολότερο έως αδύνατο. Ταυτόχρονα θα πληγεί ανεπανόρθωτα το ευαίσθητο οικοσύστημα της Καλντέρας και όχι μόνο.

Επισημαίνεται επίσης ότι η οικολογική καταστροφή που μπορεί να επέλθει στον κόλπο της Καλντέρας έχει μια μοναδικότητα: ποτέ μέχρι τώρα δεν βυθίστηκε σε έναν κλειστό κόλπο και σε μικρό σχετικά βάθος ένα κρουαζιερόπλοιο με ένα τόσο πολύπλοκο μείγμα επικίνδυνων ουσιών, όπως το «Sea Diamond».

Τα τελευταία χρόνια το Ινστιτούτο «Αρχιπέλαγος» έχει συνάψει πρωτόκολλο συνεργασίας με το Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Προστασίας (Environmental Protection Clinic) της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Γέιλ.

Στο πλαίσιο αυτό, εξειδικευμένοι νομικοί περιβάλλοντος και μεταπτυχιακοί φοιτητές του συγκεκριμένου εργαστηρίου έχουν αναλάβει, μεταξύ άλλων, και την υπόθεση του ναυαγίου του «Sea Diamond».

«Το συγκεκριμένο ναυάγιο κρίθηκε ως μία μεγάλη απειλή για τις ελληνικές θάλασσες. Ταυτόχρονα, αναδεικνύει ένα καίριο ζήτημα, το οποίο τείνει να δημιουργήσει ένα πολύ επικίνδυνο προηγούμενο στο Αιγαίο: ναυάγια (ανεξαρτήτως επικινδυνότητας) να παραμένουν για πάντα στον θαλάσσιο πυθμένα και, καθώς διαβρώνονται, να ελευθερώνουν τεράστιες ποσότητες επικίνδυνων ουσιών στο θαλάσσιο περιβάλλον. Και από την άλλη πλευρά, πλοιοκτήτες να καρπώνονται τα ασφάλιστρα, αλλά να μη δέχονται καμία πίεση, ούτε αυτοί ούτε οι ασφαλιστικές εταιρείες, να ανελκύσουν τα ρυπογόνα ναυάγια», εξηγεί η Αναστασία Μήλιου, υδροβιολόγος, επικεφαλής επιστημονικής έρευνας του «Αρχιπελάγους».

«Με στόχο την ανέυρεση μιας λύσης σε αυτό το καίριο περιβαλλοντικό ζήτημα», συνεχίζει, «έπειτα από έρευνα και επιτόπιες επισκέψεις νομικών του Γέιλ, που διήρκεσαν περισσότερο από ένα χρόνο στην Αθήνα και τη Σαντορίνη, έγινε ανάλυση κάθε νομικής πτυχής του "Sea Diamond" και τελικά στις αρχές Ιανουαρίου υποβλήθηκε καταγγελία στην Ε.Ε. σχετικά με τη μη τήρηση του κοινοτικού δικαίου από την ελληνική κυβέρνηση».