Δευτέρα, Δεκεμβρίου 09, 2013

Σαντορίνη: terroir, παράδοση και αναγνώριση

Ένα εκτενές και καλογραμμένο δημοσίευμα για την ιδιαίτερη οινοποιητική διαδικασία καθώς και για τα κρασιά της Σαντορίνης αναρτήθηκε στις 2 Δεκεμβρίου στην σελίδα www.athinorama.gr (http://www.athinorama.gr/umami/wine/articles/?id=%205386 ) 

Στο κείμενο περιγράφεται η οινοποιητική διαδικασία και ο ιδιαίτερος τρόπος με τον οποίο πραγματοποιείται στην Σαντορίνη, ενώ παρουσιάζονται αναλυτικά τα οινοποιεία του νησιού και τα υψηλής ποιότητας κρασιά που παράγουν.

Σύμφωνα με το κείμενο,

Όσοι αγαπάμε το κρασί σίγουρα έχουμε δοκιμάσει Σαντορίνες, αλλά ελάχιστα πράγματα γνωρίζουμε γι' αυτό το περίεργο έδαφος και τις μοναδικές γηγενείς ποικιλίες που σπάνε το φράγμα του χρόνου! Με αφορμή τον Σαντορινιό αμπελώνα, «ταξιδέψαμε», γεμίσαμε τα ποτήρια μας με τα καλύτερα κρασιά του και σας καλούμε να μας ακολουθήσετε...

Η Σαντορίνη είναι ένας μοναδικός προορισμός και ένας από τους πιο δημοφιλείς διεθνώς. Όσοι την έχουμε επισκεφτεί και έχουμε γευτεί τα κρασιά και τα νόστιμα τοπικά προϊόντα της, την έχουμε σίγουρα αγαπήσει. Το τοπικό κρασί ειδικά, το οποίο εκφράζει με συγκλονιστικό τρόπο, το ηφαιστειακό έδαφος, το ιώδιο και όλα τα χαρακτηριστικά αρώματα του νησιού σε κάθε γουλιά. Παράλληλα τα Σαντορινιά κρασιά είναι πάντα στο επίκεντρο του παγκόσμιου οινικού ενδιαφέροντας αποσπώντας διαρκώς βραβεία ή διακρίσεις, σε όλους τους σημαντικούς διεθνείς διαγωνισμούς και υψηλές βαθμολογίες, από όλους τους διάσημους γκουρού της οινοκριτικής. Όσοι, λοιπόν, αγαπάμε το κρασί σίγουρα έχουμε δοκιμάσει Σαντορίνες, αλλά οι περισσότεροι γνωρίζουμε ελάχιστα πράγματα για αυτό το περίεργο έδαφος και τις μοναδικές γηγενείς ποικιλίες που σπάνε το φράγμα του χρόνου… Με αφορμή επομένως τον Σαντορινιό αμπελώνα, «ταξιδέψαμε», γεμίσαμε τα ποτήρια μας με τα καλύτερα κρασιά του και σας καλούμε να μας ακολουθήσετε.

Σαντορίνη… ένας μυθικός αμπελώνας

Για να ξετυλίξουμε το κουβάρι από την αρχή, θα τονίσουμε ότι ο αμπελώνας της Σαντορίνης, είναι ένας από τους πιο παλιούς. Σύμφωνα με έρευνες μάλιστα η αμπελουργία στο νησί υφίσταται εδώ και 3500 χρόνια. Εν τούτοις δεν είναι αυτός ο βασικός λόγος για τον οποίο ο συγκεκριμένος οινικός προορισμός είναι τόσο ξεχωριστός. Ο Σαντορινιός αμπελώνας είναι ένας από τους μετρημένους αμπελώνες παγκοσμίως, που δεν προσβλήθηκε από την γνωστή μάστιγα της φυλλοξήρας. Επομένως έχει την ευλογία να αποτελείται μόνο από αυτόριζα κλίματα, που έχουν κρατήσει αυτούσια όλα τους τα πρωτογενή χαρακτηριστικά τους, χωρίς αλλοιώσεις.

Για να συναντήσουμε τους αυτόριζους αμπελώνες, αρκεί να περιδιαβούμε το νησί κυρίως στο νότιο και στο νοτιοδυτικό του τμήμα. Εκεί ανάμεσα στα γραφικά κάτασπρα χωριουδάκια συναντάμε άλλοτε συγκεντρωμένους και άλλοτε διάσπαρτους τους αμπελώνες, που «στολίζονται» με τις μικρές καλαθούνες. Οι καλαθούνες, που στην τοπική διάλεκτο ονομάζονται αμπελιές, στην πραγματικότητα είναι τα κλήματα. Ονομάζονται έτσι γιατί καλλιεργούνται σε σχηματισμό καλαθιού, σε επαφή σχεδόν με το έδαφος. Αυτός ο τρόπος καλλιέργειας είναι μια χαρακτηριστική αποκλειστικότητα του Σαντορινιού αμπελώνα, και έχει σαν κύριο στόχο να αντιμετωπίζονται τα προβλήματα των υψηλών θερμοκρασιών κατά τους θερινούς μήνες, αλλά και της ξηρασίας και των έντονων ανέμων.

Η δεύτερη αποκλειστικότητα του αμπελώνα είναι το έδαφος, ένας μαύρος χρυσός, που τοπικά λέγεται άσπα και σημαίνει το ηφαιστειογενές χώμα. Αυτή η εδαφολογική σύνθεση «εμβολιάζει» τα σταφύλια με οργανοληπτικά στοιχεία, που παραπέμπουν σε ορυκτά, σε πετρέλαιο ή μεταλλικό θείο. Επίσης ειδικοί υποστηρίζουν ότι η χαρακτηριστική ομίχλη του νησιού, το «καθούρι», μεταφέρει τους ατμούς της θάλασσας πάνω στα αμπέλια και τα σταφύλια και αυτό είναι που προσδίδει στα κρασιά τους προσδίδει την εμφανή πικάντικη, αλμυρή και ιωδιούχα γεύση. Σε αυτό το έδαφος της λάβας και χάρη στα ιδιόρρυθμα καλάθια και τα ιδιαίτερα εδαφολογικά στοιχεία, ευδοκιμεί η εμβληματική λευκή ποικιλία, του νησιού, μια εκ των τεσσάρων ελληνικών ποικιλιών πρεσβευτών, το Ασύρτικο.

Η ποικιλία καταλαμβάνει το μεγαλύτερο τμήμα του τοπικού αμπελώνα (περίπου 7000 στρέμματα) και φέρει την σφραγίδα του terroir και της ιδιαιτερότητας του σε κάθε γουλιά κρασιού που παράγεται από αυτή. Σε ολόκληρο το νησί, στις ταβέρνες και τα εστιατόρια με θέα την καλντέρα ή το ηλιοβασίλεμα στην Οία, μπορούμε να βρούμε ετικέτες από όλους τους παραγωγούς και να δοκιμάσουμε όλες τις εκδοχές του Σαντορινιού κρασιού. Την φρέσκια, αυτή που έχει περάσει από βαρέλι ή αυτή όπου το ασύρτικο συνδυάζεται με τις άλλες γηγενείς ποικιλίες, το αθήρι και το αιδάνι. Έχει ενδιαφέρον να ψάξουμε και να βρούμε παλιότερες χρονιές, γιατί ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της ποικιλίας, εκτός από την αιχμηρή οξύτητα και τις ορυκτές νύξεις, είναι η ενδιαφέρουσα εξέλιξη με τον χρόνο. Για να τις ξεχωρίσουμε οι ετικέτες αναφέρουν το όνομα της Σαντορίνης με ή χωρίς βαρέλι. Υπάρχουν και πολλές ετικέτες με την ονομασία Νυχτέρι. Το νυχτέρι παράγεται από ασύρτικο, αθήρι και αιδάνι, και το κρασί ωριμάζει σε δρύινα βαρέλια για αρκετό καιρό πριν δοθεί στην κατανάλωση. Παραδοσιακά, τα σταφύλια για το νυχτέρι μαζεύονταν και πατιούνταν όλη τη νύχτα γι αυτό και ονομάστηκε έτσι.

Μπορεί η οινική Σαντορίνη να είναι λευκή και να είναι διάσημη για το Ασύρτικο. Για να την γνωρίσουμε όμως σε βάθος αξίζει να γευτούμε και τα κόκκινα κρασιά της από Μανδηλαριά ή Μαυροτράγανο.
Το μαυροτράγανο, που χαρακτηρίζεται από βαθύ χρώμα, υψηλή οξύτητα και έντονες ταννίνες, είχε σχεδόν εξαφανιστεί. Σήμερα όμως χάρη στη δυναμική προσπάθεια αρκετών τοπικών οινοπαραγωγών δίνει πάλι το παρόν σχεδόν όλοι παράγουν ένα κρασί από αυτήν την ποικιλία, με όλο και καλύτερα δείγματα χρόνο με το χρόνο. Η μανδηλαριά (κύρια κόκκινη αιγαιοπελαγίτικη ποικιλία) χρησιμοποιείται περισσότερο για την παραγωγή γλυκών κρασιών ή και ξηρών σε συνδυασμό με το μαυροτράγανο. Το ταξίδι στα κρασιά της Σαντορίνης ολοκληρώνεται με ένα μεγάλο κρασί που κάνει ακόμα πιο εμβληματική την οινική Σαντορίνη. 

Το γλυκό Vinsanto. H ποικιλιακή του σύνθεση αποτελείται κατά τουλάχιστον 51% από Ασύρτικο και το υπόλοιπο ποσοστό είναι αθήρι και αιδάνι. Τα σταφύλια λιάζονται και το κρασί που προκύπτει από τον συμπυκνωμένο και πλούσιο σε σάκχαρα μούστο ηρεμεί για πολλά χρόνια στο βαρέλι. Είναι πληθωρικό, εκρηκτικό, πλούσιο και απόλυτα απολαυστικό. Μεγάλη εμπειρία είναι να επισκεφτούμε τα οινοποιεία του νησιού και να δοκιμάσουμε vinsanto μέσα από το βαρέλι από διαφορετικές χρονιές.

Μπορεί αυτό το μικρό ταξίδι στους αμπελώνες και τις ποικιλίες του νησιού να τελείωσε. Εμείς όμως συνεχίσαμε το ψάξιμο, μιλήσαμε με τους οινοπαραγωγούς και δοκιμάσαμε τα κρασιά τους. Σας παρουσιάζουμε (συνοπτικά είναι η αλήθεια) τις εντυπώσεις μας.

Στις "κάναβες" της Σαντορίνης….

Στην σελίδα : http://www.athinorama.gr/umami/wine/articles/?id=%205386 μπορείτε να διαβάσετε αναλυτικά την παρουσίαση για κάθε ένα από τα οινοποιεία του νησιού και να ενημερωθείτε για τα κρασιά που παράγει…