Μια ενδιαφέρουσα ενημερωτική σελίδα στην οποία φιλοξενεί τις απόψεις του καθώς και τις απόψεις ειδικών διαφόρων θεμάτων έχει δημιουργήσει στην διεύθυνση www.gipapamanolis.gr ο Περιφερεικός Σύμβουλος Ν. Αιγαίου Γιώργος Ι. Παπαμανώλης.
Μεταξύ των θεμάτων που έχουν αναρτηθεί πρόσφατα είναι το κείμενο με τίτλο "μνημονιακά διλήμματα" στο οποίο μεταξύ άλλων αναφέρεται οτι,
Ας προβληματιστούμε για το μέλλον της χώρας μας, για τις επιλογές που έχουμε και για τις συνέπειες αυτών των επιλογών.
Θα προσπαθήσουμε μαζί να ξετυλίξουμε το κουβάρι των μελλοντικών εξελίξεων, χωρίς προκαταλήψεις, χωρίς ιδεοληψίες, χωρίς εκβιαστικά ψευτοδιλήμματα. Τα δίπολα «Μνημόνιο – Αντιμνημόνιο», «Ευρώ – Δραχμή», «μέσα-έξω από την Ευρωπαϊκή Ένωση» είναι ανυπόφορα εγκλωβιστικά όταν δεν συνοδεύονται από τον ανάλογο προβληματισμό και την απαραίτητη τεκμηρίωση της κάθε πιθανής επιλογής. Δεν έχει νόημα να υποστηρίζουμε την παραμονή στο Ευρώ μόνο και μόνο επειδή «είμαστε ευρωπαϊστές» ή την έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση μόνο και μόνο επειδή πιστεύουμε ότι «η Ε.Ε. είναι η Ευρώπη των μονοπωλίων».
Θα αξιολογήσουμε λοιπόν τις δυνατές επιλογές και θα εκτιμήσουμε τις καταστάσεις που θα προκύψουν από αυτές. Από τον προβληματισμό που ακολουθεί θα προκύψει και ο «οδικός χάρτης» του μέλλοντός μας.
Καταγγελία του μνημονίου ή όχι;
Ας ξεκινήσουμε απαντώντας θετικά στο ερώτημα. Ποια θα είναι η επόμενη μέρα;
Μονομερής καταγγελία του μνημονίου και της δανειακής σύμβασης θα επιφέρει διακοπή των δανειακών πληρωμών και των εισπράξεων από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και το ΔΝΤ. Η χώρα δεν θα πληρώνει τοκοχρεωλύσια αλλά ταυτόχρονα θα πρέπει να καλύψει τα έξοδά της χωρίς δάνεια. Αυτό θα ήταν δυνατό αν τα έσοδα κάλυπταν τα έξοδα προ τόκων, αν είχαμε δηλαδή πρωτογενές πλεόνασμα.
Σύμφωνα με το τελευταίο μηνιαίο δελτίο εξέλιξης του προϋπολογισμού το πρωτογενές έλλειμμα για το πρώτο 4μηνο του 2012 ανέρχεται στα 1.726 εκ. €. Ακόμα και αν «παγώναμε» κάθε πληρωμή εξοπλιστικών προγραμμάτων (53 εκ. €) και κάθε πληρωμή δημόσιας επένδυσης (956 εκ. €) – με ότι αυτό συνεπάγεται – δεν θα μπορούσαμε να καλύψουμε το πρωτογενές έλλειμμα. Επιπλέον, μόλις ανακοινώθηκε ότι κατά το μήνα Μάιο 2012, τα έσοδα εμφανίζουν νέα υστέρηση πάνω από 1 δις €.
Ευρώ ή Δραχμή
Το επόμενο ερώτημα που θα μας τεθεί αμείλικτα, ένα μήνα μετά την καταγγελία του μνημονίου, είναι:
Μέσα ή έξω από το ευρώ;
Η αδυναμία άμεσης κάλυψης του «ανοίγματος» εξόδων - εσόδων θα μετατρέψει το ερώτημα σε τελεσίγραφο: Είτε διακοπή τακτικής πληρωμής των λειτουργικών δαπανών του προϋπολογισμού (το οποίο σημαίνει τμηματικές πληρωμές μισθών και συντάξεων, πληρωμές «έναντι οφειλής», πληρωμή με έντοκα γραμμάτια κ.α.) ή έξοδος από το ευρώ με σκοπό την πληρωμή με «φρεσκοτυπωμένο» πληθωριστικό χρήμα.
Τι θα ακολουθήσει την έξοδο από το Ευρώ;
Αντιγράφω από άρθρο του καθηγητή Κώστα Λαπαβίτσα, στους Financial Times της 23.5.2012 :
«Το κόστος της εξόδου θα είναι σοβαρό… Θα υπάρχει παράλληλη κυκλοφορία της νέας δραχμής, του ευρώ και πιθανών άλλων μορφών χρήματος. Η μετατροπή των συμβάσεων θα προκαλέσει μία σειρά αντιδικιών. Οι ισολογισμοί των τραπεζών θα καταστούν προβληματικοί καθώς ορισμένα στοιχεία του ενεργητικού και του παθητικού που υπόκεινται σε ξένο δίκαιο θα παραμείνουν στο ευρώ. Θα παρουσιαστούν ελλείψεις σε πετρέλαιο, σε φάρμακα και σε τρόφιμα στα οποία έχουμε ελλειμματικό ισοζύγιο. Θα αυξηθούν οι χρεοκοπίες των επιχειρήσεων… Για να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα θα απαιτηθεί έντονη κρατική παρέμβαση, κρατικοποίηση τραπεζών, περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων και μια σειρά διοικητικών μέτρων για να αντιμετωπιστούν οι προσωρινές ελλείψεις αγαθών.»
Μεταξύ των θεμάτων που έχουν αναρτηθεί πρόσφατα είναι το κείμενο με τίτλο "μνημονιακά διλήμματα" στο οποίο μεταξύ άλλων αναφέρεται οτι,
Ας προβληματιστούμε για το μέλλον της χώρας μας, για τις επιλογές που έχουμε και για τις συνέπειες αυτών των επιλογών.
Θα προσπαθήσουμε μαζί να ξετυλίξουμε το κουβάρι των μελλοντικών εξελίξεων, χωρίς προκαταλήψεις, χωρίς ιδεοληψίες, χωρίς εκβιαστικά ψευτοδιλήμματα. Τα δίπολα «Μνημόνιο – Αντιμνημόνιο», «Ευρώ – Δραχμή», «μέσα-έξω από την Ευρωπαϊκή Ένωση» είναι ανυπόφορα εγκλωβιστικά όταν δεν συνοδεύονται από τον ανάλογο προβληματισμό και την απαραίτητη τεκμηρίωση της κάθε πιθανής επιλογής. Δεν έχει νόημα να υποστηρίζουμε την παραμονή στο Ευρώ μόνο και μόνο επειδή «είμαστε ευρωπαϊστές» ή την έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση μόνο και μόνο επειδή πιστεύουμε ότι «η Ε.Ε. είναι η Ευρώπη των μονοπωλίων».
Θα αξιολογήσουμε λοιπόν τις δυνατές επιλογές και θα εκτιμήσουμε τις καταστάσεις που θα προκύψουν από αυτές. Από τον προβληματισμό που ακολουθεί θα προκύψει και ο «οδικός χάρτης» του μέλλοντός μας.
Καταγγελία του μνημονίου ή όχι;
Ας ξεκινήσουμε απαντώντας θετικά στο ερώτημα. Ποια θα είναι η επόμενη μέρα;
Μονομερής καταγγελία του μνημονίου και της δανειακής σύμβασης θα επιφέρει διακοπή των δανειακών πληρωμών και των εισπράξεων από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και το ΔΝΤ. Η χώρα δεν θα πληρώνει τοκοχρεωλύσια αλλά ταυτόχρονα θα πρέπει να καλύψει τα έξοδά της χωρίς δάνεια. Αυτό θα ήταν δυνατό αν τα έσοδα κάλυπταν τα έξοδα προ τόκων, αν είχαμε δηλαδή πρωτογενές πλεόνασμα.
Σύμφωνα με το τελευταίο μηνιαίο δελτίο εξέλιξης του προϋπολογισμού το πρωτογενές έλλειμμα για το πρώτο 4μηνο του 2012 ανέρχεται στα 1.726 εκ. €. Ακόμα και αν «παγώναμε» κάθε πληρωμή εξοπλιστικών προγραμμάτων (53 εκ. €) και κάθε πληρωμή δημόσιας επένδυσης (956 εκ. €) – με ότι αυτό συνεπάγεται – δεν θα μπορούσαμε να καλύψουμε το πρωτογενές έλλειμμα. Επιπλέον, μόλις ανακοινώθηκε ότι κατά το μήνα Μάιο 2012, τα έσοδα εμφανίζουν νέα υστέρηση πάνω από 1 δις €.
Ευρώ ή Δραχμή
Το επόμενο ερώτημα που θα μας τεθεί αμείλικτα, ένα μήνα μετά την καταγγελία του μνημονίου, είναι:
Μέσα ή έξω από το ευρώ;
Η αδυναμία άμεσης κάλυψης του «ανοίγματος» εξόδων - εσόδων θα μετατρέψει το ερώτημα σε τελεσίγραφο: Είτε διακοπή τακτικής πληρωμής των λειτουργικών δαπανών του προϋπολογισμού (το οποίο σημαίνει τμηματικές πληρωμές μισθών και συντάξεων, πληρωμές «έναντι οφειλής», πληρωμή με έντοκα γραμμάτια κ.α.) ή έξοδος από το ευρώ με σκοπό την πληρωμή με «φρεσκοτυπωμένο» πληθωριστικό χρήμα.
Τι θα ακολουθήσει την έξοδο από το Ευρώ;
Αντιγράφω από άρθρο του καθηγητή Κώστα Λαπαβίτσα, στους Financial Times της 23.5.2012 :
«Το κόστος της εξόδου θα είναι σοβαρό… Θα υπάρχει παράλληλη κυκλοφορία της νέας δραχμής, του ευρώ και πιθανών άλλων μορφών χρήματος. Η μετατροπή των συμβάσεων θα προκαλέσει μία σειρά αντιδικιών. Οι ισολογισμοί των τραπεζών θα καταστούν προβληματικοί καθώς ορισμένα στοιχεία του ενεργητικού και του παθητικού που υπόκεινται σε ξένο δίκαιο θα παραμείνουν στο ευρώ. Θα παρουσιαστούν ελλείψεις σε πετρέλαιο, σε φάρμακα και σε τρόφιμα στα οποία έχουμε ελλειμματικό ισοζύγιο. Θα αυξηθούν οι χρεοκοπίες των επιχειρήσεων… Για να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα θα απαιτηθεί έντονη κρατική παρέμβαση, κρατικοποίηση τραπεζών, περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων και μια σειρά διοικητικών μέτρων για να αντιμετωπιστούν οι προσωρινές ελλείψεις αγαθών.»
