Προτού γίνουν έργα... τεχνικής, ήταν έργα τέχνης. Πολύχρωµοι, γεµάτοι στολίδια, ανάλογα µε την καταγωγή του δηµιουργού τους, µοιάζουν µε τα δηµοτικά τραγούδια: ακολουθούν τον ίδιο καµβά, έχουν όµως τις δικές τους µικρέςή µεγάλες παραλλαγές. Είναι οι πρώτοι χάρτες που επιχείρησαν να «καθρεφτίσουν» τον κόσµο του Αιγαίου. Να διευκολύνουν τουςναυτικούς στηνκαθηµερινότητά τους, να αναζητήσουντα ίχνη της πορείας του Οδυσσέα και του Αινεία,να καταγράψουν φρούρια και λιµάνια για στρατιωτικούς σκοπούς. Σπάνια δείγµατα της τέχνης και της επιστήµης της χαρτογραφίας από τον 15ο έως τον 17ο αιώνα που προέρχονται από τη συλλογή του Βίκτωρος και της Νιόβης Μελά (έχει δωρηθεί στο Μορφωτικό Ιδρυµα της Εθνικής Τραπέζης και συνολικά αριθµεί περί τους 250 χάρτες και τέσσερις άτλαντες) παρουσιάζονται σε µια µεγάλη έκθεση – σχεδόν 100 κοµµάτια – καιυπόσχονται να αποκαλύψουν τον τρόπο µε τον οποίο ο κόσµος έβλεπε το Αιγαίο έξι αιώνες πριν από το Google Earth και τέσσερις αιώνες προτούοι χάρτες πάρουν την όψη που γνωρίζουµε όλοι σήµερα.
«Οι πρώτοι ναυτικοί χάρτες στους οποίους το Αιγαίο εµφανίζεται ως Αρχιπέλαγος χρονολογούνται µόλις λίγα χρόνια µετά την Αλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους» λέει στα «ΝΕΑ» ο επιστηµονικός επιµελητής της έκθεσης και διευθυντής ερευνών στο Εθνικό Ιδρυµα Ερευνών Γιώργος Τόλιας. Εξηγεί δε για ποιον λόγο το πλούσιο υλικό της συλλογής χαρτών του Αιγαίου δεν παρουσιάζεται σε ένα ενιαίο σύνολο αλλά σε δύο τµήµατα – το πρώτο τώρα (15ος - 17ος αι.) και το δεύτερο ακολουθεί (17ος - αρχές 19ου αι.).
«Είναι η εποχή κατά την οποία το Αιγαίο λειτουργεί ως ένα σύστηµα εµπορικών αλληλοεξαρτηµένων κόµβων που φέρνει πλούτο και πολιτισµό. Είναι η διεθνής στιγµή του, καθώς δεν βρίσκεται υπό τη διαχείριση στιβαρών συγκροτηµάτων διοίκησης, όπως είναι η αυτοκρατορία, µε συνέπεια να εµφανίζονται όλες οι λειτουργίες του ελεύθερες, όπως ήταν στην αρχαιότητα. Οταν θα επιβληθεί η Οθωµανική Αυτοκρατορία, το Αιγαίο από το “λατινικό αρχιπέλαγος” θα µετατραπεί σε “οθωµανική λίµνη”».
Την έκθεση πλαισιώνουν χάρτες από τη Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων, την Εθνική Βιβλιοθήκη, το Μουσείο Μπενάκη, την Αlpha Bank, την ΑγιορειτικήΧαρτοθήκη, τοSylvia Ioannou Foundation και τους συλλέκτες Μαργαρίτα Σαµούρκα και Αντώνη Ι. Τάντουλο. H έκθεση «Το Αιγαίο Πέλαγος, χαρτογραφία και ιστορία, 15ος-17ος αιώνας» εγκαινιάζεται αύριο στις 20.30 στο Μορφωτικό Iδρυµα Εθνικής Τραπέζης (Αγ. Κωνσταντίνου και Μενάνδρου). Εως τις 29 Μαΐου.
