«Ένα
νομοσχέδιο, ανάσα ανθρωπιάς και ανθρωπισμού»
Το νομοσχέδιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης αποτελεί
μια μεγάλη ανάσα, ένα αέρα ανθρωπιάς: για τις φυλακές, τους κρατούμενους, για
τις οικογένειές τους, για τους σωφρονιστικούς υπαλλήλους, αλλά και συνολικά για
την κοινωνία μας. Το νομοσχέδιο, ενάντια σε λογικές εξόντωσης, έρχεται να
απαντήσει σε ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα των ελληνικών φυλακών, τον
υπερπληθυσμό. Σχεδόν 13.000 κρατούμενοι, μεταξύ των οποίων υπερήλικες,
τοξικοεξαρτημένοι, βαριά ανάπηροι και ανήλικοι, στοιβάζονται σε εγκαταστάσεις
που χωρούν λιγότερους από 10.000.
Σύμφωνα και με τις εκθέσεις διεθνών οργανισμών, η
κατάσταση αυτή έχει σοβαρές συνέπειες, καθώς επιδεινώνει τις συνθήκες κράτησης
των κρατουμένων, δυσχεραίνει την επανένταξή τους στην κοινωνία, συντελεί στην
εγκληματοποίηση και την υποτροπή τους και, πολύ συχνά, πλήττει την αξιοπρέπεια
και τα δικαιώματά τους. Επίσης, επιδρά αρνητικά στην απόδοση και τις συνθήκες
εργασίας του προσωπικού, καθώς και την ασφάλεια της φυλακής. Η εξαιρετικά
αρνητική αυτή κατάσταση, την οποία ήρθε να επιδεινώσει ο περσινός νόμος για τις
φυλακές τύπου Γ', επέφεραν επανειλημμένες καταδίκες της χώρας μας στο Ευρωπαϊκό
Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και συνεχείς δυσμενείς εκθέσεις από
διεθνείς οργανισμούς.
Σε αυτήν ακριβώς την κατάσταση, το παρόν νομοσχέδιο
έρχεται να δώσει άμεσες λύσεις, προωθώντας την αντιμετώπιση του υπερπληθυσμού
των φυλακών, εισάγοντας ανθρωπιστικά κριτήρια. Με τον τρόπο αυτό όχι μόνο δεν
διακινδυνεύει την ασφάλεια του κοινωνικού συνόλου, όπως εσφαλμένα και συχνά
δημαγωγικά υποστηρίζεται, αλλά την υπερασπίζεται ουσιαστικά, προστατεύοντας την
ίδια στιγμή το κράτος δικαίου και τη δημόσια υγεία.
Ο ΣΥΡΙΖΑ κατέθεσε
δύο σημαντικές τροπολογίες που αφορούν πάγιες θέσεις του: την κατάργηση
του διαβόητου «κουκουλονόμου» (ν. 3772/2009) και τη θέσπιση σειράς εγγυήσεων
για τη λήψη DNA κατά την ποινική διαδικασία. Θυμίζουμε ότι οι ρυθμίσεις του ν.
3772/2009 είχαν επικριθεί από τη συντριπτική πλειονότητα της επιστημονικής
κοινότητας για αντισυνταγματικότητα, ενώ αποδείχθηκαν εντελώς αναποτελεσματικές
στην κατεύθυνση της διασφάλισης της κοινωνικής ειρήνης.
Αντίθετα,
αποτέλεσαν ένα σοβαρό πλήγμα στα δικαιώματα, καθώς οδήγησαν στην ποινικοποίηση του τρόπου ντυσίματος ή
προστασίας από τα χημικά της αστυνομίας. Σε ό,τι αφορά τη λήψη γενετικού
υλικού, η τροπολογία μας έρχεται να θεραπεύσει τα σοβαρά προβλήματα των
ισχυουσών διατάξεων, θεσπίζοντας θεμελιώδεις εγγυήσεις, που σέβονται την αρχή
της αξιοπρέπειας του προσώπου και του σεβασμού του ανθρώπινου σώματος, τα
δικαιώματα άμυνας και την αρχή της αναλογικότητας, σύμφωνα με τις σχετικές
συστάσεις διεθνών οργανισμών και της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων.
Το νομοσχέδιο του υπ. Δικαιοσύνης είναι ένα πρώτο
σημαντικό βήμα. Ακολουθούν ο νέος Ποινικός και ο νέος Σωφρονιστικός Κώδικας,
γνώμονας των οποίων θα είναι και πάλι η κοινωνική επανένταξη και η διασφάλιση
των δικαιωμάτων – όχι η εκδίκηση και η εξόντωση. Καλούμε όλους τους
δημοκρατικούς πολίτες, όλους τους πολίτες που θέλουν οι φυλακές να μην είναι
τόπος καταπάτησης της αξιοπρέπειας και τόπος εξόντωσης, όλους τους πολίτες που
πιστεύουν στις αρχές του ανθρωπισμού
–και που αποτελούν τη συντριπτική πλειονότητα– να το στηρίξουν.
Βασιλική Κατριβάνου, Συντονίστρια ΕΠΕΚΕ Δικαιοσύνης,
Προστασίας του Πολίτη και Μετανάστευσης
Παναγιώτα Αμανατίδη-Κοζομπόλη, Συντονίστρια ΕΠΕΚΕ
Δικαιοσύνης
Αντώνης Συρίγος, Συντονιστής ΕΠΕΚΕ Προστασίας του
Πολίτη
