Σύμφωνα με κείμενο του Περιφερειακού Συμβούλου Νίκου Χρυσόγελου,
Στην προτελευταία συνεδρίαση του Περιφερειακού
Συμβουλίου Ν. Αιγαίου με την σημερινή σύνθεσή του συμμετείχε ο Νίκος
Χρυσόγελος, Περιφερειακός Σύμβουλος με τον «ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΑΝΕΜΟ» και
συν-επικεφαλής «ΠΡΑΣΙΝΟΙ – ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ».
Το ΠΣ έκανε δεκτή την πρόταση του Ν. Χρυσόγελου να υπάρξει μια κοινή
συνεδρίαση, τέλη Αυγούστου, στη Σύρο, των νέων Περιφερειακών Συμβούλων
2014-2019, και αυτών που η θητεία τους ολοκληρώνεται, ώστε να συζητήσουν από
κοινού τα προβλήματα που υπάρχουν και αλλαγές στην περιφερειακή αυτοδιοίκηση.
Απουσία πραγματικής συμμετοχής στην διαμόρφωση του
«Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος» Ν. Αιγαίου
Κεντρικό θέμα συζήτησης στο Περιφερειακό Συμβούλιο
Ν. Αιγαίου ήταν το νέο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα (ΠΕΠ) Ν. Αιγαίου. Η
συνεδρίαση έγινε δυο μόλις μέρες πριν υποβληθεί το σχέδιο στην Κομισιόν από την
ελληνική κυβέρνηση, Όπως είπε και στην ομιλία του ο Ν. Χρυσόγελος, «η εικόνα
που παρουσίασε το Περιφερειακό Συμβούλιο εξηγεί το γιατί η χώρα οδηγήθηκε στη
χρεοκοπία και γιατί δεν μπορούμε να βγούμε από την κρίση. Αλλά και γιατί είναι
πιθανόν – αν δεν αλλάξουν ριζικά τα πράγματα - να ζήσουμε τουλάχιστον άλλη μια
δεκαετία σε καταστάσεις διάλυσης». Στην πιο σημαντική, ίσως, συνεδρίαση του
τωρινού Περιφερειακού Συμβουλίου, η συμμετοχή των νυν Περιφερειακών Συμβούλων
ήταν ιδιαίτερα περιορισμένη, απουσίαζαν οι νέο-εκλεγμένοι, συμπεριλαμβανομένων
των επικεφαλής, καθώς και οι κοινωνικοί κι επαγγελματικοί φορείς! Μέσα σε λίγες
ώρες «καθορίστηκε» (ήταν έτσι κι αλλιώς προαποφασισμένο) τι θα γίνει τα επόμενα
7 χρόνια στο Ν. Αιγαίο. Ούτε συμμετείχε ούτε πήρε είδηση η κοινωνία τη σημασία
του θέματος.
Δεν είναι θέμα κακών προθέσεων, είναι κάτι πολύ πιο
σοβαρό, «η απόλυτη αποτυχία να γίνει κατανοητός ο ρόλος της περιφερειακής
αυτοδιοίκησης αλλά και της κοινωνίας των πολιτών στη σωστή προετοιμασία των
σχεδίων περιφερειακής ανάπτυξης». Ακολουθήθηκε η «πάγια» τακτική, τα υπουργεία,
άντε και οι Περιφερειάρχες, με την στήριξη υπηρεσιακών, αποφασίζουν και
διαμορφώνουν τι θα γίνει στις περιφέρειες τα επόμενα 7 χρόνια. Ούτε οι
Περιφερειακοί Σύμβουλοι μπόρεσαν να
συμμετάσχουν ουσιαστικά. Δεν έλαβαν καν την αλληλογραφία Περιφέρειας –
Υπουργείων – Κομισιόν! Η «διαβούλευση»
εξαντλήθηκε σε μερικά FAX και ένα «Αναπτυξιακό Συνέδριο»!
Σύμφωνα με τους Κανονισμούς των Ευρωπαϊκών
Διαρθρωτικών κι Επενδυτικών Ταμείων, το
«Σύμφωνο Εταιρικής Σχέσης» (που περιλαμβάνει τα 13 ΠΕΠ και τα τομεακά
προγράμματα) που θα εγκριθεί από την Κομισιόν πρέπει να είναι αποτέλεσμα
ουσιαστικής και όχι τυπικής διαβούλευσης.
Στο 3ο επικαιροποιημένο σχέδιο που κατέθεσε πριν λίγες μέρες η κυβέρνηση
περιγράφεται, με συν-ευθύνη των 13 Περιφερειαρχών, μια εικονική πραγματικότητα
διαβούλευσης και συμμετοχής των πολιτών στην διαμόρφωση των επιλογών και
προτεραιοτήτων τόσο των ΠΕΠ όσο των προγραμμάτων που θα διαχειριστούν κεντρικά
τα υπουργεία.
Ο κύριος ρόλος του Περιφερειακού Συμβουλίου και της
Περιφέρειας ήταν να δουλέψουν τα 3,5 χρόνια σε συνεργασία με τους Δήμους κι ένα
σύνολο διαφορετικών φορέων για να προετοιμάσουν σχέδια περιφερειακής ανάπτυξης
τόσο για επιμέρους τομείς (οικονομία, απασχόληση, ενέργεια, συγκοινωνίες,
πολιτισμός, περιβάλλον, υγεία, κοινωνική συνοχή, τουρισμός, θαλάσσια
στρατηγική, αλιεία, χωροταξία, κα) όσο και για το σύνολο της νησιωτικής
περιφέρειας. Σχέδια που δεν θα ήταν απλώς μια εισήγηση υπηρεσιακών παραγόντων ή
έστω κάποιων εταιριών συμβούλων αλλά αποτέλεσμα ενός συγκροτημένου, υπεύθυνου
διαλόγου με τους επαγγελματικούς και κοινωνικούς φορείς (όχι μόνο με τις
ηγεσίες των 5-6 φορέων που συνήθως συμμετέχουν).
Έπρεπε οργανωμένα, ως κοινωνία, να έχουμε αποφασίσει
που θέλουμε να πάμε και πώς θα το πετύχουμε. Έτσι μόνο θα μπορούσαμε να διασφαλίσουμε
ότι δεν θα επαναληφθούν λάθη του παρελθόντος και θα αξιοποιηθούν σωστά οι
περιορισμένοι, έτσι κι αλλιώς, πόροι από το Περιφερειακό Επιχειρησιακό
Πρόγραμμα. Χάθηκε αυτή η ευκαιρία.
Η σημασία του περιφερειακού σχεδιασμού την εποχή της
κρίσης
Δήμοι και Περιφέρεια κινούνται σήμερα στο άγνωστο,
ενώ ένα σύνολο ανεξέλεγκτων και τυχαίων παραγόντων επηρεάζουν το που θα πάει η
νησιωτική περιφέρειά μας. Επί χρόνια δεν επιλύεται το πρόβλημα της υγείας, των
ακτοπλοϊκών συνδέσεων, των κοινωνικών και περιβαλλοντικών υποδομών αλλά και
προβλήματα που προκάλεσε η κρίση και η λιτότητα (οικονομική στενότητα, ανεργία,
κατάρρευση δημόσιας διοίκησης κα). Δεν γίνεται ουσιαστική συζήτηση για το τι
είδους οικονομία και ποιο μοντέλο τουρισμού επιζητούμε. Σήμερα περισσότερο από
ποτέ ήταν αναγκαίος ένας συμμετοχικός σχεδιασμός για μια βιώσιμη περιφερειακή
ανάπτυξη που θα αποτυπώνονταν τόσο στο συνολικό «Σύμφωνο Εταιρικής Σχέσης» όσο
και στο ΠΕΠ Ν. Αιγαίου. Ένα σχέδιο που θα ιεραρχούσε προτεραιότητες,
κατευθύνσεις και εργαλεία τόσο για τις δημόσιες όσο και για τις ιδιωτικές και
τοπικές επενδύσεις.
Οι χρηματοδοτήσεις για την περιφέρεια μας που
προέρχονται από το ΠΕΠ, τα τομεακά προγράμματα και την κρατική ενίσχυση (για
μισθοδοσία) μειώνονται για το 2014-2020. Πρέπει να έχουμε, όμως, υπόψη ότι στο
σύνολό τους αποτελούν μικρό ποσοστό σε σχέση με τη συνολική οικονομία της
περιφέρειας μας. Δεν μπορεί η Περιφέρεια να περιμένει να λύσει όλα τα
προβλήματα βασισμένη μόνο στην ευρωπαϊκή και κρατική χρηματοδότηση. Από την
άλλη οι «ίδιοι» πόροι της Περιφέρειας Ν. Αιγαίου, οι δικοί της δηλαδή πόροι,
είναι κάτι λιγότερο από 1%. Η εξάρτησή της από την κρατική και ευρωπαϊκή
χρηματοδότηση είναι απόλυτη σήμερα.
Ο Νίκος Χρυσόγελος, ως επικεφαλής του ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΥ
ΑΝΕΜΟΥ είχε προτείνει επανειλημμένως στο ΠΣ να διαμορφωθεί μια ολοκληρωμένη
στρατηγική για τα οικονομικά της Περιφέρειας - ευρωπαϊκοί, κρατικοί, «ίδιοι»
πόροι αλλά κι εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης - στο πλαίσιο μιας
ολοκληρωμένης στρατηγικής περιφερειακής ανάπτυξης. Στο πλαίσιο αυτό έπρεπε να
αντιμετωπίζονται τα χρηματοδοτούμενα από ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους
προγράμματα ως εργαλεία, καλά σχεδιασμένα, που λειτουργούν πολλαπλασιαστικά και
συνεκτικά για την οικονομία, τη συνοχή, το περιβάλλον και την απασχόληση. Η
Περιφέρεια θα μπορούσε να κινητοποιήσει,
στη βάση συγκεκριμένων, καλά προετοιμασμένων σχεδίων, υπάρχοντες τοπικούς
πόρους, ευρωπαϊκά οικολογικά funds, δυνατότητες χρηματοδότησης από την
Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, να εκδώσει «πράσινα ομόλογα» για συγκεκριμένα
έργα, να εξετάσει τρόπους εσόδων που έχουν άλλες περιφέρειες, ώστε να μπορούν
να γίνουν οι κοινωνικά χρήσιμες και αναγκαίες επενδύσεις και να μειωθούν οι
ανισότητες και οι αποκλίσεις στο εσωτερικό της περιφέρειας.
Σημαντικοί πόροι για την τοπική κοινωνία μπορεί να
προέλθουν από την αναδιάρθρωση του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος, την αλλαγή
του οικονομικού μοντέλου. Για παράδειγμα, την περίοδο 2014-2020 (7 χρόνια) θα
διατεθούν από το ΠΕΠ 168.200.000 € (ευρωπαϊκοί κι εθνικοί πόροι) για το σύνολο
των νησιών. Εξαιτίας ενός αποτυχημένου ενεργειακού μοντέλου, στο ίδιο διάστημα
θα δαπανηθούν για αγορά πετρελαίου για τη ΔΕΗ Ρόδου 1,6 δις €, δηλ. 10 φορές
περισσότερα χρήματα. Κατά μέσον όρο στο Ν. Αιγαίο θα επενδύονται ετησίως από το
ΠΕΠ 25 εκατ. € αλλά για αγορά πετρελαίου για την ΔΕΗ στα μη διασυνδεμένα νησιά
θα δαπανάμε ετησίως κοντά στο 1 δις €. Αν επενδύαμε, όμως, στην εξοικονόμηση
και την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μέσω τοπικών συνεταιρισμών και
μικρομεσαίων επιχειρήσεων, ο πλούτος που παράγεται από την ενέργεια που
καταναλώνουμε δεν θα πήγαινε στις πετρελαιοπαραγωγές χώρες αλλά θα έμενε στις
τοπικές κοινωνίες για να ενισχύσει την απασχόληση, τις κοινωνικές και
περιβαλλοντικές υποδομές. Επομένως το ΠΕΠ αλλά και άλλοι πόροι θα έπρεπε να
στηρίζουν μια τέτοια «ενεργειακή μεταστροφή».
Στην ιεράρχηση προτεραιοτήτων στο ΠΕΠ και στα
τομεακά προγράμματα που αφορούν στο Ν. Αιγαίο, θα έπρεπε να υπάρχει έμφαση στην
βιώσιμη και αξιοπρεπή απασχόληση, (όχι απλώς σε σεμινάρια), στην κατασκευή
ενεργειακά αποτελεσματικών πλοίων (συγχρηματοδοτούμενα από το Ευρωπαϊκό Ταμείο
Περιφερειακής Ανάπτυξης), στην στρατηγική κοινωνικής ένταξης (όχι απλώς στην
διασφάλιση τροφίμων για τους άπορους), στην οικολογική και κοινωνική
καινοτομία, στην ανάπτυξη ενός αποτελεσματικού συστήματος βελτίωσης της υγείας,
πολιτικές και προτεραιότητες που θα συνέβαλαν σε μια οικολογικά και κοινωνικά
υπεύθυνη οικονομία και θα ενίσχυαν την
ποιότητα ζωής στο Ν. Αιγαίο.
Το πρόβλημα της χώρας και της περιφέρειας Ν. Αιγαίου
δεν είναι ότι δεν υπάρχουν οικονομικοί πόροι για επενδύσεις, είναι κυρίως ότι
αγνοεί το πώς γίνεται ο περιφερειακός σχεδιασμός και πώς οργανώνονται, με
συμμετοχικό τρόπο, συγκεκριμένα και στοχευμένα σχέδια που θα μπορούσαν να
χρηματοδοτηθούν όχι μόνο από δημόσιους και τοπικούς πόρους αλλά και από
οικολογικά funds και ενεργειακούς συνεταιρισμούς. Είναι γνωστό ότι υπάρχουν
εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης για επενδύσεις σε οικολογικά και κοινωνικά
σχέδια στην περιοχή μας, προς όφελος των τοπικών κοινωνιών, που μπορεί να
διασφαλίσουν 10 και 20πλάσια κεφάλαια σε σχέση με αυτά περιλαμβάνει το ΠΕΠ
2014-2020. Κι όμως, ούτε καν υπάρχει τέτοια συζήτηση…Αντιθέτως αποδομούνται οι
όροι περιβαλλοντικής και κοινωνικής προστασίας με στόχο να διευκολυνθούν
«αρπαχτές», επενδύσεις που καταστρέφουν αντί να αναβαθμίζουν την νησιωτική
περιφέρειά μας.
Σχετικά με την Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών
Επιπτώσεων
Η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων
(ΣΜΠΕ), που συζητήθηκε «ενημερωτικά», έπρεπε να παρουσιάζει ένα αναλυτικό
σχέδιο για την αντιμετώπιση του συνόλου των πιέσεων στο περιβάλλον. Η
προσέγγιση που θεωρεί ότι δεν έχουμε βαριά βιομηχανία στο Ν. Αιγαίο, άρα έχουμε
ελάχιστα περιβαλλοντικά προβλήματα και, «θέτοντας κάποιους περιβαλλοντικούς
όρους στα έργα που θα προκηρυχθούν, θα βελτιώσουμε την κατάσταση», δεν έχει
σχέση με την πραγματικότητα.
Πρέπει να αντιμετωπίσουμε το σύνολο των πιέσεων στο
περιβάλλον: σκουπίδια, λύματα, σπατάλη ενέργειας, υπεραλίευση και
μείωση/καταστροφή θαλάσσιου πλούτου, κλιματική αλλαγή, σκουπίδια στη θάλασσα και στο βυθό, εισβολή
νέων ειδών (πχ λαγοκέφαλος), διάβρωση ακτών και εδάφους, αυξανόμενες διελεύσεις
πετρελαιοφόρων και αύξηση κινδύνων ατυχημάτων και απορρίψεων, μεταφορά αέριων
ρύπων από Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη, σχέδια εξόρυξης πετρελαίου, απουσία
διαχείρισης και υτποβάθμιση φυσικών περιοχών, μείωση γενετικής ποικιλότητας
σπόρων, υπεράντληση και υφαλμύρωση νερών, σπατάλη πρώτων υλών, κα. Αν τίθεται
ως «στόχος» η προσέλκυση περισσότερων τουριστών – κάτι που κάνει στην
πραγματικότητα το ΠΕΠ - θα έχουμε ακόμα μεγαλύτερες περιβαλλοντικές πιέσεις.
Για τον αιγιαλό και την παραλία
Ο Οικολογικός Άνεμος Ν. Αιγαίου ζήτησε να συζητηθεί
από το Περιφερειακό Συμβούλιο το θέμα των ρυθμίσεων που προωθεί η κυβέρνηση για
τον αιγιαλό και την παραλία, ως επείγον, εκτός ημερήσιας διάταξης, αφού δεν
είχε προβλεφθεί να μπει στην ημερήσια διάταξη προς συζήτηση. Το θέμα έμεινε για
το τέλος της συνεδρίασης, και όπως έχει συμβεί και άλλες φορές, δεν συζητήθηκε,
αν και είναι εξαιρετικά σημαντικό για την περιφέρειά μας. Η υπεράσπιση των
δημόσιων αγαθών δεν είναι ψηλά στις προτεραιότητες της κοινωνίας αλλά και του
Περιφερειακού Συμβουλίου. Κι άλλα σημαντικά θέματα, όπως η μεταφορά στο ΤΑΙΠΕΔ
φυσικών και παράκτιων περιοχών προς πώληση καθώς και η προώθηση του μοντέλου
της σύνθετης τουριστικής κατοικίας, δεν συζητήθηκαν στο παρελθόν παρά τις
προσπάθειες του ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΥ ΑΝΕΜΟΥ. Η Περιφέρεια παραμένει παθητική σαν να μην
αφορούν την περιοχή μας παρόμοιες ρυθμίσεις! Μεγάλες ευθύνες έχουν όμως και οι
Δήμοι που ελάχιστα έχουν ασχοληθεί με αυτά τα τόσο σοβαρά θέματα.
Για
την ανέλκυση του ναυαγίου του SEA DIAMOND
Αυτές τις μέρες παρακολουθούμε την προσπάθεια
ανέλκυσης του ναυαγίου του
κρουαζιερόπλοιου Costa Concordia από τη θαλάσσια περιοχή έξω από το λιμάνι στο
Τζίλιο της Τοσκάνης. Στα δικά μας, όμως, και παρά την επιτυχή έκβαση των
δικαστικών αγωγών στο Πρωτοδικείο Πειραιά που υποχρεώνει σε ανέλκυση του
ναυαγίου του Sea Diamond – μια απόφαση που δικαιώνει τον επτάχρονο αγώνα των
Σαντορινιών και ιδιαίτερα της Συντονιστικής Επιτροπής Αγώνα Θηραίων Πολιτών -
και μετά τις αποφάσεις για τις ποινικές ευθύνες στην υπόθεση του ναυαγίου,
άπνοια συνεχίζει να επικρατεί για το θέμα της ανέλκυσης του SEA DIAMOND.
Για την αξιολόγηση των υπαλλήλων της Περιφέρειας
Ο Νίκος Χρυσόγελος είχε υποστηρίξει την προηγούμενη
απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου που θεωρούσε την συγκεκριμένη μεθοδολογία
αξιολόγησης των υπαλλήλων ως απαράδεκτη, χωρίς καμία επιστημονική βάση. Στην
ομιλία του στη συνεδρίαση του ΠΣ στη Ρόδο ζητήσει από την Περιφερειακή Αρχή να
στηρίξει με κάθε μέσο – και νομικά - τους υπαλλήλους της ΠΝΑΙ για το ζήτημα της
λεγόμενης αξιολόγησης. Αλλά, τόνισε, ότι «πρέπει να δούμε πώς θα αναβαθμιστεί η
Περιφέρεια, πώς θα αξιοποιηθεί εμπειρία και καλές πρακτικές από πετυχημένα μοντέλα άλλων περιφερειών, πώς θα αξιοποιηθούν
πόροι που προβλέπονται τόσο για τις περιφέρειες και τους δήμους όσο και για την
κοινωνία των πολιτών για να αναβαθμιστούν οι ικανότητές τους ώστε να
συμμετέχουν αποτελεσματικά στον σχεδιασμό, στην εφαρμογή, παρακολούθηση κι
αξιολόγηση των σχεδίων περιφερειακής ανάπτυξης. Είχα επιμείνει», επισήμανε ο
Νίκος Χρυσόγελος, «και εγώ και η Ομάδα των Πράσινων να υπάρχει πρόβλεψη για τη
χρηματοδότηση της προσπάθειας αναβάθμισης ικανοτήτων – και πράγματι υιοθετήθηκε
αυτό στους ευρωπαϊκούς Κανονισμούς. Δεν το είδα, όμως, να περιλαμβάνεται στο
ΠΕΠ που συζητήθηκε, πέρα από μια γενική αναφορά «περί τεχνικής βοήθειας».
