Νέα δεδομένα στην χρονολόγηση της έκρηξης του Ηφαιστείου της Σαντορίνης
Φέρνουν τα αποτελέσματα των ερευνών του Δανού καθηγητή Βάλτερ Φρίντριχ

Στο θέμα αναφέρονται δημοσιεύματα του Τύπου σύμφωνα με τα οποία :

Έναν αιώνα νωρίτερα -και όχι το 1613 π.Χ. όπως πιστεύουν οι αρχαιολόγοι- τοποθετεί ο Δανός καθηγητής Βάλτερ Φρίντριχ την έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης, γεγονός που αλλάζει το σύστημα χρονολόγησης του αρχαίου κόσμου γύρω από τη Μεσόγειο.

Το παραπάνω συμπέρασμα προέκυψε μετά τη χρονολόγηση με ραδιοϊσότοπα δύο κλαδιών ελιάς που βρέθηκαν απανθρακωμένα από την έκρηξη του ηφαιστείου.

Σύμφωνα με τα Νέα, ερωτήματα όπως πώς ήταν το τοπίο της Σαντορίνης πριν από την καταστροφή, πώς σχηματίσθηκε το στρογγυλό αρχικά ηφαιστειογενές νησί, πώς χάθηκαν τα 2/3 της γης στη μεγάλη έκρηξη του 1613 π.Χ. και πώς σχηματίσθηκε η ηφαιστειακή λεκάνη ή καλντέρα που φθάνει σε βάθος μερικών εκατοντάδων μέτρων κ.λπ. απασχολούν εδώ και τριάντα τρία χρόνια τον Δανό καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Άαρχους.

Στο διάστημα αυτών των χρόνων ο δρ Φρίντριχ απάντησε σε πολλά από τα ερωτήματα που απασχολούσαν τους ερευνητές.

Το 1988 ανακοίνωσε ότι μια ρηχή καλντέρα σχηματίστηκε 13.000 χρόνια πριν από τη μεγάλη έκρηξη που εξαφάνισε τον μινωικό πολιτισμό και υποστήριξε ότι η καλντέρα εικονίζεται στην «τοιχογραφία του στόλου», όπου εικονίζεται κι ένα κατοικημένο νησί.

Η μεγάλη στιγμή για τον Δανό επιστήμονα ήρθε το 2003 όταν σ' ένα απομονωμένο σημείο στο εσωτερικό της καλντέρας, σε υψόμετρο 150 μέτρα από τη θάλασσα, ανακαλύφθηκε ένα απανθρακωμένο κλαδί ελιάς.

«Επειδή το απανθρακωμένο δένδρο ήταν ζωντανό τη στιγμή της καταστροφής και έσωζε τους 72 δακτυλίους ανάπτυξης, ήταν δυνατή η ακριβής χρονολόγησή του» λέει ο Βάλτερ Φρίντριχ και προσθέτει:

«Είχαμε πλέον υλικό από τη στιγμή της έκρηξης που επέτρεψε τη χρονολόγησή του. Το υπόλοιπο δένδρο έχει χαθεί λόγω της διάβρωσης του εδάφους. Βρέθηκαν όμως κάτω από το δένδρο φύλλα ελιάς. Στην ανασκαφή που ακολούθησε, αποκαλύφθηκαν κεραμική και ένα πηγάδι. Ανακαλύφθηκε ακόμη ένα δεύτερο δένδρο σε απόσταση εννέα μέτρων. Το κλαδί είχε σαράντα ετήσιους αυξητικούς δακτυλίους και δεν έχει χρονολογηθεί πλήρως. Σύμφωνα όμως με τις πρώτες ενδείξεις επιβεβαιώνονται πλήρως οι χρονολογίες του πρώτου ευρήματος».

«Επειδή η τέφρα της έκρηξης απλώθηκε σε όλη τη γύρω περιοχή, τη Μινωική Κρήτη, τη Μικρά Ασία, την Αίγυπτο, τις ακτές της Συρίας και συναντάται στα εκεί αρχαιολογικά στρώματα, είναι σημαντικό να έχουμε ένα στρώμα της προϊστορίας των τόπων που να έχει χρονολογηθεί με απόλυτο τρόπο, όπως είναι αυτός των φυσικών μετρήσεων» υποστηρίζει ο καθηγητής, σημειώνοντας πως το πόρισμα της ερευνητικής ομάδας του έχει γίνει δεκτό από τον ανασκαφέα της Σαντορίνης καθηγητή Χρίστο Ντούμα.

http://www.in.gr/news/article.asp?lngEntityID=966029&lngDtrID=252


Η χρονολόγηση δύο κλαδιών ελιάς βοήθησε τον Δανό καθηγητή Βάλτερ Φρίντριχ, όπως λέει στα «ΝΕΑ», να χρονολογήσει την έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης χίλια χρόνια νωρίτερα, αλλάζοντας την ιστορία της Μεσογείου
απανθρακωμένα από την έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης και χρονολογήθηκαν με ραδιοϊσότοπα φέρνουν αντιμέτωπες δύο επιστήμες: την Αρχαιολογία και τη Φυσική. Οι φυσικοί τοποθετούν το κοσμοϊστορικό γεγονός με ακρίβεια ± δεκατριών ετών έναν αιώνα νωρίτερα από ό,τι πίστευαν οι αρχαιολόγοι, στο 1613 π.Χ., και απειλούν το συμβατικό σύστημα χρονολόγησης του αρχαίου κόσμου γύρω από τη Μεσόγειο.

Ερωτήματα όπως πώς ήταν το τοπίο της Σαντορίνης πριν από την καταστροφή, πώς σχηματίσθηκε το στρογγυλό αρχικά ηφαιστειογενές νησί, πώς χάθηκαν τα 2/3 της γης στη μεγάλη έκρηξη του 1613 π.Χ. και πώς σχηματίσθηκε η ηφαιστειακή λεκάνη ή καλντέρα που φθάνει σε βάθος μερικών εκατοντάδων μέτρων κ.λπ. απασχολούν εδώ και τριάντα τρία χρόνια τον Δανό καθηγητή Βάλτερ Λ. Φρίντριχ. Ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Άαρχους, ο οποίος μελετά τη στρωματογραφία και ειδικεύεται στην παλαιοβοτανολογία, έδωσε πρόσφατα διάλεξη στην Αθήνα με θέμα «Το παζλ της χρονολόγησης της ηφαιστειακής έκρηξης της μινωικής εποχής. Νέα από τη Σαντορίνη και την Αίγυπτο» μαζί με τον συνεργάτη του Βάλτερ Κούτσερα από το Πανεπιστήμιο της Βιέννης.

Στο διάστημα αυτών των χρόνων ο δρ Φρίντριχ, συγγραφέας του βιβλίου «Φωτιά στη θάλασσα», απάντησε σε πολλά από τα ερωτήματα που απασχολούσαν τους ερευνητές.

Το 1988 ανακοίνωσε ότι μια ρηχή καλντέρα σχηματίστηκε 13.000 χρόνια πριν από τη μεγάλη έκρηξη που εξαφάνισε τον μινωικό πολιτισμό και υποστήριξε ότι η καλντέρα εικονίζεται στην «τοιχογραφία του στόλου», όπου εικονίζεται κι ένα κατοικημένο νησί. «Βρήκαμε ακόμη ότι πολλές χρωστικές ουσίες των τοιχογραφιών και της κεραμικής μπορεί να είχαν εξαχθεί από την καλντέρα, στις θέσεις Πλάκα και Θερμιά (το λευκό ταλκ, το μαύρο και το κόκκινο), όπως και από γύρω νησιά. Η αβαθής καλντέρα κατόπιν γέμισε με νερό και ανέπτυξε ένα είδος ζωής πριν εισρεύσει το θαλασσινό νερό. Η έκρηξη του 1613 π.Χ. έγινε πέρα από την Παλαιά Καμένη» εξηγεί.

Η μεγάλη στιγμή για τον Δανό επιστήμονα ήρθε το 2003 όταν σ΄ ένα απομονωμένο σημείο στο εσωτερικό της καλντέρας, σε υψόμετρο 150 από τη θάλασσα, ανακαλύφθηκε από τον σπουδαστή Τομ Πφίφερ ένα απανθρακωμένο κλαδί ελιάς.

«Επειδή το απανθρακωμένο δένδρο ήταν ζωντανό τη στιγμή της καταστροφής και έσωζε τους 72 δακτυλίους ανάπτυξης, ήταν δυνατή η ακριβής χρονολόγησή του» λέει ο Βάλτερ Φρίντριχ. «Είχαμε πλέον υλικό από τη στιγμή της έκρηξης που επέτρεψε τη χρονολόγησή του. Το υπόλοιπο δένδρο έχει χαθεί λόγω της διάβρωσης του εδάφους. Βρέθηκαν όμως κάτω από το δένδρο φύλλα ελιάς. Στην ανασκαφή που ακολούθησε, αποκαλύφθηκαν κεραμική και ένα πηγάδι. Ανακαλύφθηκε ακόμη ένα δεύτερο δένδρο σε απόσταση εννέα μέτρων. Το κλαδί είχε σαράντα ετήσιους αυξητικούς δακτυλίους και δεν έχει χρονολογηθεί πλήρως. Σύμφωνα όμως με τις πρώτες ενδείξεις επιβεβαιώνονται πλήρως οι χρονολογίες του πρώτου ευρήματος».

Τι περιμένετε τώρα;
«Ελπίζω να μπορέσω να συνεχίσω με άλλες μεθόδους χρονολόγησης που να επιβεβαιώσουν την χρονολογία. Μερικές φορές η βοήθεια έρχεται από ΄κεί που δεν το περιμένεις. Ελπίζω ακόμη να μπορέσω να φτιάξω μια φωτογραφική έκθεση και μια ταινία με τις νέες ανακαλύψεις».


«Η τέφρα απλώθηκε ώς τη Συρία»

Σύμφωνα με την αιγυπτιακή ιστορική μέθοδο χρονολόγησης η έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης συνέβη το 1533 π.Χ. Εκτός από την «επαναστατική» αλλαγή, τι καλό φέρνει το εύρημα στην αρχαιολογία;

«Επειδή η τέφρα της έκρηξης απλώθηκε σε όλη τη γύρω περιοχή, τη Μινωική Κρήτη, τη Μικρά Ασία, την Αίγυπτο, τις ακτές της Συρίας και συναντάται στα εκεί αρχαιολογικά στρώματα, είναι σημαντικό να έχουμε ένα στρώμα της προϊστορίας των τόπων που να έχει χρονολογηθεί με απόλυτο τρόπο, όπως είναι αυτός των φυσικών μετρήσεων. Η νέα χρονολόγηση δημιουργεί κάποια ερωτήματα στους αρχαιολόγους, αλλά απαντά σε κάποια άλλα» υποστηρίζει ο καθηγητής Βάλτερ Φρίντριχ.

«Άλλωστε, ήδη τα πορίσματά μας έχουν γίνει δεκτά από τον ανασκαφέα της Σαντορίνης καθηγητή Χρίστο Ντούμα και ο καθηγητής Κόλιν Ρένφριου δήλωσε ότι θεωρεί το πρόβλημα της χρονολόγησης της έκρηξης επαρκώς λυμένο. Ο καθηγητής Κούτσερα στα εργαστήρια της Βιέννης μελετά δείγματα από άλλους τόπους όπως τη μινωική έπαυλη στην Τελ Ελ Ντάμπα της Αιγύπτου και με άλλες μεθόδους χρονολόγησης. Όλα τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα συγκλίνουν».

ΙΝFΟ : Βάλτερ Λ. Φρίντριχ, «Φωτιά στη θάλασσα», μτφ. Ελένη ΓιαννοπούλουΑκύλα, Εκδ. Πασχαλίδη, σελ. 289, τιμή: 35 ευρώ.

http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&artid=4491265&ct=4